काठमाडौँ, १५ जेठ ।अर्थमन्त्री डा युवराज खतिवडाले आगामी आर्थिक बर्षका लागि बजेट पेश गरेका छन् । आज संसदको दुबै सदनको संयुक्त बैठकमा उनले आर्थिक बर्ष २०७६/ ७७ को सरकारको बजेट पेश गरेका हुन् ।
बजेटमा यसपटक स्वास्थ्यले  ६८ अर्व ७८ करोड रुपैयाँ बजेट पाएको छ ।

यसपटक स्वास्थ्यको के – के विषय परयो ? अर्थमन्त्री डा. खतिवडाकै शव्दमा ….

• देशभरका सबै सामुदायिक विद्यालयमा अध्ययनरत छात्राहरूलाई  सेनिटरी प्याड निशुल्क उपलव्ध गराउन आवश्यक बजेट विनियोजन गरेको छु ।
• विकासको साध्य र साधन दुबै नागरिक नै भएकोले सबै नागरिकलाई स्वस्थ बनाई उत्पादकत्व अभिवृद्धि गर्न र सबल मानव पूजि निर्माण गर्न स्वास्थ्य क्षेत्रलाई विशेष प्राथमिकता दिई बजेट विनियोजन गरेको छु ।
• आधारभुत स्वास्स्थ्य सेवालाई निशुल्क गर्दै आकस्मिक स्वास्थ्य सेवा सुनिश्चित गरिनेछ । स्वास्थ्य सेवालाई सर्भसुलभ र गुणस्तरीय बनाइने छ । स्थानीय तहका सेवा प्रदायक संस्था बाट प्रदान गरिने तोकिएका आधारभूत स्वास्थ्य सेवा भरपर्दो बनाइने छ ।
• सबै नेपालीलाई स्वास्थ्य बिमाको दायरामा ल्याउने गरी कार्यक्रम तय गरिएको छ । स्वास्थ्य बिमाले समेटने आधारभूत उपचार सबै स्थानीय तहका स्वास्थ्यकेन्द्रबाट उपलव्ध गराइनेछ । विमितहरुलाई गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा सुनिश्चित गर्नका लागि न्युनतम गुणस्तर मानक निर्धारण गरिनेछ । मुलुकका सबै जिल्लामा स्वास्थ्य बिमा योजना सञ्चालन गर्न छ अर्व विनियोजन गरेको छु ।
• महिलाहरुमा बढदो क्रममा रहेको सर्भाइकल तथा स्तनक्यान्सर जस्तो घातक रोग पहिचानका लागि निशुल्क स्वास्थ्य परीक्षण, र सर्भाकल क्यान्सर विरुद्ध खोप कार्यक्रम सञ्चालन गर्न र सबै स्थानीय तहका स्वास्थ्य संस्थाबाट सुरक्षित मातृत्व तथा प्रजनन स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्न आवश्यक बजेट विनियोजन गरेको छु ।
• हरेक स्थानीय तहका वडास्तर देखि नै पूर्ण खोप सुनिश्चित गर्ने कार्यलाई अभियानको रुपमा गरिनेछ ।
• विपन्न नागरिकका लागि आठ प्रकारका जटिल र असाध्य रोगको उपचारका लागि अनुदानमा बृद्धि गरी रु २ अर्व २० करोड पुरयाएको छु ।
• क्यान्सर उच्चरक्तचाप र मधुमेहको जस्ता बढदो प्रबृत्तिका रोगहरुको रोकथाम र निदान कार्यक्रम गर्न आवश्यक बजेट विनियोजन गरेको छु ।
• आमा र बच्चाको पोषण सुनिश्चित गर्न गर्भावस्ता दे िखनै प्रसूति सुरक्षा सेवा पुरयाउइनेछ । यस अन्तरगर्त गर्भवती जाँच सेवा लिने र स्वास्थ्य संसथमा सुत्केरी हुनेका लागि प्रदान हुने यातायात खर्चका लागि रु २ अर्व २२ करोड विनियोजन गरेको छु ।
• बाल स्वास्थ्य तथा पोषण कार्यक्रमका लागि रु ६ अर्व बिनियोजन गरेको छु ।
•  मुलुक भरका करीब ५२ हजार महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविकाहरुले स्वास्थ्य क्षेत्रमा पुरयाएको योगदानको कदर गर्दै उनीहरुको कार्यलाई थप प्रोत्साहन गर्न बार्षिक रुपमा उपलव्ध गराउदै आएको यातायात खर्च स्वरुप बार्षिक रु ३ हजारका दरले उपलव्ध गराउन रु १५ करोड विनियोजन गरेको छु ।
• पश्चिम तराईमा रहेको सिकलसेल एनिमिया रोकथाम गर्न विशेष कार्यक्रमका लागि बजेट विनियोजन गरेको छु ।
• क्षयरोग, एडस तथा यौन रोग र कुष्टरोग नियन्त्रण कार्यक्रमका लागि रु १ अर्व ८२ करोड विनियोजन गरेकोछु ।
• स्थानीय तह प्रदेश र विभिन्न संघसंस्था स्वास्थ्य सेवाका कार्यक्रमहरुलाई साझेदारीमा सञ्चालन गर्न रु १ अर्व विनियोजन गरेकोछु ।
• स्वास्थ्य पूर्वाधार नभएका स्थानीय तहहरुमा कम्तिमा एक प्राविधिक अस्पताल स्थापना गरी सबै स्थानीय तहमा न्युनतम १ चिकित्सकको व्यवस्था गरिनेछ ।
• आधारभूत स्वास्थ्य सेवा स्थानीय तहका सबै वडाहरुमा उपलव्ध गराउन स्थानीय तहको लागत सहभागिता स्वास्थ्य संस्था निर्माण गर्न रु ५ अर्व विनियोजन गरेकोछु ।
• निर्माणाधिन अस्पतालहरुरको भवन निर्माण सम्पन्न गर्न रु ५ अर्व ५७ करोड र १५ सैयाँको प्राथमिक अस्पताल स्तरोन्नती गर्न रु १ अर्व २६ करोड विनियोजन गरेको छु ।
• सबै प्रदेशमा कम्तिमा एक अस्पतालबाट विशिष्टीकृत सेवा प्रदान गर्ने नीति अनुरुप कोशी अस्पताल भरतपुर अस्पताल,नारायणी उपक्षेत्रीय अस्पताल,भेरी अञ्चल अस्पताल र डडेलधुरा उपक्षेत्रीय अस्पतालको स्तरोन्नती गर्न रु १ अर्व बिनियोजन गरेको छु ।
• गण्डकी प्रदेशमा पश्चिमाञ्चल स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान पोखरा, कर्णाली प्रदेशमा क्षेत्रीय अस्पताल सुर्खेतबाट यस्तो सेवा उपलव्ध हुनेछ ।
• राजविराजमा रामराजाप्रसाद सिंह स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान स्थापना गर्न रु ४० करोड विनियोजन गरेको छु ।
  मनमोहन कार्डियोभास्कुलर टान्सप्लान्ट सेन्टरको पूर्वाधार निर्माण, बाँकेको सुशील कोइराला प्रखर क्यान्सर अस्पताल सञ्चालमा ल्याउन, सिराहामा क्यान्सर अस्पताल निर्माण गरी विपी कोइरालाको विस्तारीय सेवा प्रदान गर्न र जिपी कोइराला राष्ट्रिय स्वास्वप्रस्वास केन्द्रको उपचार सेवा सञ्चालन गर्न आवश्यक बजेट विनियोजन गरेको छु ।
• मानवअंग प्रत्यारोपण केन्द्र भक्तपुरमा मानवअंगको म्याचिङ टेष्ट स्थापना गर्न अनुदानको व्यवस्था मिलाएको छु ।
• वीर अस्पताललाई अन्तराष्ट्रिय स्तरको विशिष्ठकृत सेवा सहितको उत्कृष्ठता केन्द्रको रुपमा विकास गरिनेछ ।
  भक्तपुरको दुवाकोटमा बीर अस्पतालको सेवा विस्ताररका लागि आगामी आवमा विस्तृत अध्ययन सम्पन्न गरी आधुनिक भवनको निर्माण कार्य अघि बढाउन रु ४० करोड विनियोजन गरेकोछु ।
• केन्द्रीय प्रयोगशालालाई अत्याधुनिक प्रविधियुक्त निदानकेन्द्रको रुपमा स्तरोन्नती गरिनेछ । तीन बर्ष भित्र सबै प्रदेशमा अत्याधुनिक निदान केन्द्रहरु सञ्चालनमा ल्याइनेछ ।
• सम्वन्धीत प्रदेशसंगको लागत सहभागितामा पदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला सेवा सञ्चालनका लागि आवश्यक पूर्वाधारण निर्माण तथा जनशक्ति व्यवस्थापन गरिनेछ ।
• आधुनिक चिकित्साका अलावा आयुर्वेदिक होमियोप्याथिक युनानी,अकुपेन्चर आम्ची र प्राकृतिक चिकित्सा जस्ता बैकल्पिक उपचार पद्धतीको अनुसन्धान विकास र उपयोगमा जोड दिइनेछ ।
• प्राथमिक अस्पतालहरुमा टेलिमेडिसिन शिक्षा पद्धतीमार्फत २४ घण्टा आधारभूत स्वास्थ्य सेवा उपलव्ध हुनेछ ।
• स्वस्थ नागरिक स्वास्थ समाज स्वस्थ जीवन र त्यसका लागि स्वस्थ उत्पादन र स्वस्थ उपभोग गर्ने बानी विकास गर्न सामाजिक जागरण ल्याइनेछ ।
• सार्वजनिक स्थल र सवारी साधनमा धूमपान  र मध्यपान पूर्णरुपमा निशेध गरिनेछ ।
• टोलटोलमा नागरिक आरोग्य कार्यक्रम सञ्चालन गरिनेछ ।
• सबै स्थानीय तहका वडा स्वास्थ्य केन्द्र र तथा सामुदायिक माध्यमिक विद्यालयमा ब्रोडव्याण्ड इन्टरनेट विस्तार गर्ने कार्य आगामी आव भित्र सम्पन्न गरिनेछ ।
• स्वास्थ्य तथा जनसंख्या क्षेत्रमा रु ६८ अर्व ७८ करोड विनियोजन गरेको छु ।

आर्थिक बर्ष २०७५/७६ मा यस्तो थियो स्वास्थ्यको बजेट……..

• आर्थिक बर्ष २०७५/७६ मा स्वास्थ्यको बजेट : ५६ अर्व ४१ करोड ५७ लाख